تحصیل در تاجیکستان یکی از گزینه های تحصیل در آسیای میانه است. این کشور دارای دانشگاه ها اعتبار و مورد تایید وزارت علوم و بهداشت ایران است. تاجیکستان که از نظر فرهنگی و تاریخی بسیار به کشور ایران نزدیک است و زبان فارسی به صورت گسترده در این کشور صحبت می شود یکی از کشورهای نزدیک به ایران از این نظر است. البته در مقایسه با کشورهای اروپایی و یا کشورهای آسیایی پیشرفته تاجیکستان سیستم آموزشی ضعیف تری دارد اما دلایلی همچون هزینه پایین تحصیل، نزدیکی فرهنگ و زبان می تواند شهروندان ایرانی را برای تحصیل در تاجیکستان سوق دهد.
برای بررسی بیشتر تحصیل در تاجیکستان و دریافت پاسخ به سوالات زیر، مشاورین ما در موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت این مقاله را ارائه نموده اند.
- سیستم آموزش در تاجیکستان چگونه است؟
- شرایط تحصیل در تاجیکستان چگونه است؟
- زبان تحصیل در تاجیکستان چیست؟
- بهترین دانشگاه های تاجیکستان برای تحصیل کدامند؟
شرایط اقامت تاجیکستان از طریق تحصیل
روند پذیرش در دانشگاه های تاجیکستان و اقامت تحصیلی در این کشور به شرح زیر است:
| مراحل | شرح |
| مرحله اول | پذیرش اسناد برای دانشجوی خارجی که می خواهند در دانشگاه های تاجیکستان تحصیل کنند. |
| مرحله دوم | پس از تأیید مدارک توسط کمیته پذیرش در مورد انطباق با شرایط، شهروندان خارجی مجاز به مصاحبه هستند. |
| مرحله سوم | پذیرش اتباع خارجی با مصاحبه توسط اعضای کمیته پذیرش، نمایندگان دانشکده ها و نمایندگان گروه زبانی و نظری انجام می شود. |
| مرحله چهارم | پس از مصاحبه، اگر نتایج مثبت باشد، مطابق با دستور رئیس، پرداخت کامل شهریه برای سال تحصیلی بر اساس امضای توافق نامه دو جانبه بین دانشگاه و شهروند خارجی انجام می شود و یک شهروند خارجی رسما می تواند در ردیف دانشجویان ثبت نام شود. در صورت نقض پرداخت در مدت مشخص، دانشجو از دانشگاه حذف می شود. |
افرادی که تابعیت مضاعف دارند (روسی-تاجیکی) اما از موسسه در قلمرو جمهوری تاجیکستان فارغ التحصیل شده اند نمی توانند وارد گروه دانشجویان خارجی شوند. آنها فقط باید از طریق مرکز ملی آزمون زیر نظر رئیس جمهوری تاجیکستان به دانشگاه وارد شوند.
ساختار تحصیل در تاجیکستان
تاجیکستان دارای سیستم تحصیلات 11 ساله است و کودکان از 7 سالگی وارد سیستم می شوند. پس از اتمام 9 سال تحصیل اجباری، دانش آموزان می توانند دوره متوسطه (پایه های 10 تا 11) را ادامه دهند یا در مدارس آموزش حرفه ای ابتدایی (PVE) ثبت نام کنند که برنامه های 1-3 ساله را به همراه دوره های کوتاه مدت 3 الی 6 ماهه ارائه می دهند. تکمیل PVE و یک برنامه درسی آکادمیک اضافی علاوه بر گواهی آموزش حرفه ای گواهی تحصیلات متوسطه کامل را نیز بدست می آورد. این اجازه می دهد تا در موسسات آموزش عالی و همچنین در موسسات حرفه ای که برنامه های تخصصی ثانویه 2 الی 4 ساله را ارائه می دهند، پذیرش شود.
به همین ترتیب، دانش آموزی که دوره متوسطه را به اتمام می رساند، ممکن است مستقیماً تحصیلات حرفه ای متوسطه را دنبال کند. موسسات آموزش عالی فقط دانش آموزانی را قبول می کنند که تحصیلات متوسطه یا PVE را گذرانده باشند. طبق آمار دولت، 84% از نوجوانان در حال گذراندن دوره مقدماتی اجباری (پایه 9) هستند و تقریباً 80% دانش آموزان دوره 9 را به اتمام می رسانند. تقریباً 25% از دانشجویان پذیرفته شده در موسسات PVE، برنامه دانشگاهی را کامل نمی کنند.
این حقایق نشان دهنده روند نگران کننده کاهش مدارک تحصیلی جوانان است که به بازار کار در تاجیکستان وارد می شوند:
| مقطع تحصیلی | سال | سن |
| ابتدایی | 4 سال | 7 تا 11 سالگی |
| متوسطه سطح اول | 5 سال | 11 تا 16 سالگی |
| متوسطه سطح دوم | 2 سال | 16 تا 18 سالگی |
| آموزش فنی و حرفه ای | 3 سال | – |
| آموزش دانشگاهی | متغیر | – |
درباره تحصیل در تاجیکستان
ساختار برنامه درسی تاجیکستان موروثی از اتحاد جماهیر شوروی در مدارس سنتی، به ویژه از نظر زبان و تعداد، بسیار قوی است. با این حال در حال اصلاح است تا نیازهای جدید اقتصاد بازار و توسعه پایدار را تأمین کند. سیستم آموزش متوسطه و عالی در گذشته متخصصانی کاملاً آموزش دیده تولید می کرد که تعداد آنها به جای تقاضا با تمایل تعیین می شد. هر دو آموزش متوسطه تخصصی و حرفه ای در درجه اول برای آموزش دانش آموزان برای تأمین نیازهای خاص بخشهای مختلف اقتصادی طراحی شده اند. مدارس متوسطه تخصصی تمایل دارند که آموزش حرفه ای و آکادمیک داشته باشند در حالی که مدارس فنی حرفه ای به دانش آموزان آموزش می دهند تا یک کار خاص را در یک شرکت خاص پر کنند.
در سال 1994 آموزش متوسطه تخصصی در 50 موسسه با 34900 دانش آموز ارائه ش ، در حالی که 75 آموزشگاه حرفه ای دیگر 32500 دانش آموز را تأمین می کردند. برخلاف الگوی ثبت نام در سیستم آموزش عمومی ،از سال 1990 به طور مداوم در ثبت نام در این بخش های سیستم آموزشی کاهش یافته است، به دنبال تثبیت اوضاع سیاسی، هیچ افزایش در ثبت نام وجود ندارد. مدارس هسته اصلی سیستم آموزشی تاجیکستان است که شامل کل دوره آموزش اجباری است. قبل از استقلال، 8 سال تحصیل اجباری بود. این سیستم در سال 1993 به نه سال گسترش یافت.
مزایای تحصیل در تاجیکستان
تاجیکستان یکی از کشورهای زیبا و کوهستانی در مرکز آسیا است و میزان تحصیلات در این کشور بالا است. همچنین به دلیل عضویت سابق این کشور در شوروی زبان تحصیل در این کشور به دو زبان روسی و تاجیکی ارائه می شود. علاوه بر این نیز در برخی از دوره ها به زبان انگلیسی نیز ارائه می شوند. البته بسیاری از نخبه های دانشجویی در تاجیکستان برای تحصیل در شرایط بهتر تاجیکستان را ترک می کنند لذا این کشور از ورود دانشجویان خارجی استقبال می کند و شرایط پذیرش در آن آسان است. مزیت دیگر تحصیل در تاجیکستان هزینه پایین تحصیل در مقایسه با سایر کشورها است.
از جمله مزایای تحصیل در تاجیکستان:
- تحصیل با هزینه پایین
- ورود آسان
- اخذ اقامت تاجیکستان
- زندگی در کشور زیبای تاجیکستان
- بدون نیاز به آزمون های ورودی
- نزدیکی به زبان و فرهنگ ایرانی
شرایط تحصیل در تاجیکستان
شرایط تحصیل در تاجیکستان بسیار ساده است و فقط تنها شرط مهم برای تحصیل در دانشگاه های تاجیکستان رده سنی است. به طور کلی دانشجویانی که بین 18 تا 31 سال سن دارند می توانند برای تحصیل در تاجیکستان پذیرش شوند. شرایط تحصیل در تاجیکستان نیز همانند شرایط تحصیل در آذربایجان از جمله:
- ارائه مدرک تحصیلی پیشین
- ارائه ریز نمرات تحصیلی
- مدرک زبان برای تحصیل به زبان مورد نظر
- کسب ویزای تحصیلی
طول دوره های تحصیل در دانشگاه های این کشور نیز در نمودار زیر آورده شده است:
دانشگاه های تاجیکستان
تحصیلات عالی در تاجیکستان طی 25 سال گذشته به دلیل بحرانهای داخلی و همچنین چالشهای انتقال اجتماعی و اقتصادی که در سراسر کشورهای تازه استقلال یافته (NIS) مشاهده شده، دستخوش تغییرات اساسی شده است. دانشگاه های این کشور همچنین با حرکت به سمت فضای آموزش جهانی، اشتیاق به تغییر و رشد را نشان داده اند. پس از تخریب آموزشی در اوایل دهه 1990، یک دوره طولانی اصلاحات آموزشی با هدف از بین بردن مدل شوروی و ایجاد یک سیستم جدید آموزش مبتنی بر ارزش ها، سنت ها و فرهنگ ملی در حالی که به طور همزمان به چالش های جهانی سازی و انتقال به جهان پاسخ می داد، شروع شد.
روند بین المللی سازی در مقایسه با بیشتر کشورهای تازه استقلال یافته (NIS) در تاجیکستان کندتر بود اما این روند پیش رفته و امروز دانشگاه های تاجیکستان دارای اعتبار در آسیای مرکزی هستند. در لیست زیر از جمله برترین دانشگاه های تاجیکستان معرفی شده اند:
- دانشگاه پزشکی دولتی تاجیکستان ابن سینا
- موسسه اقتصاد و تجارت، دانشگاه دولتی بازرگانی تاجیکستان در شهر خوجند
- دانشگاه دولتی خوجند
- دانشگاه ایالتی کولیاب به نام رودکی
- انستیتوی پلی تکنیک دانشگاه فنی تاجیکستان
- دانشگاه آگراریان تاجیکستان
- دانشگاه تربیتی دولتی تاجیکستان به نام صدرالدین آینی
- دانشگاه دولتی بازرگانی تاجیکستان
- دانشگاه دولتی حقوق، تجارت و سیاست تاجیکستان
- دانشگاه فنی تاجیکستان
آموزش عالی در تاجیکستان
آموزش عالی در تاجیکستان عمدتاً توسط دانشگاه ها و موسسات ارائه می شود. آنها تحت مسئولیت وزارت آموزش و پرورش قرار می گیرند. زبان های آموزشی تاجیکی و روسی است. مدارک تحصیلی عالی شامل Attestat o Srednem Obrazovanii، دیپلم تخصصی، لیسانس، کارشناسی ارشد و دکترا است. مدارک دانشگاه برای مرحله اول شامل لیسانس و دیپلم تخصص است. مدرک فوق لیسانس پس از 2 سال و کارشناسی ارشد در تاجیکستان پس از 4 سال تحصیل اعطا می شود. دیپلم تخصصی در یک رشته خاص پس از 5 سال تحصیل اعطاء می شود.
مدارک تحصیلی دانشگاه برای مرحله دوم شامل کارشناسی ارشد و Kandidat Nauk می باشد. مدرک کارشناسی ارشد پس از 2 سال تحصیل فراتر از لیسانس اعطاء می شود. مدارک تحصیلی دانشگاه برای مرحله سوم شامل دکترا است. دکترا بعد از 3 سال مطالعه اضافی فراتر از دوره کارشناسی ارشد اعطا می شود. برای پذیرش در مقاطع تحصیلی دانشگاه، گواهی نامه متوسطه، Attestat o Srednem Obrazovanii لازم است. برای برخی از دانشگاه ها نیز آزمون ورودی وجود دارد. هزینه تحصیل در تاجیکستان برای دانشجویان خارجی، سالانه 1500$ الی 3000$ (دلار) می باشد. برای مقایسه هزینه زندگی در تاجیکستان با آذربایجان می توانید مقاله هزینه زندگی در آذربایجان را که توسط مشاورین ما در موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت ارائه شد مطالعه کنید.
