جمعیت تاجیکستان در 20 سال گذشته رشد قابل توجهی داشته است و حدودا 4 میلیون نفر به جمعیتی 9.5 میلیون نفری آن اضافه شده است. تاجیکستان یکی از کشورهای فارسی زبان در جهان است و از کشورهای کوچک در منطقه مرکزی در آسیا است. این کشور همانند دیگر کشورهای آسیایی دارای تاریخی کهن و غنی است. به سبب نزدیکی نژاد و زبان مردم این کشور به کشور ایران تاجیکستان از کشورهای مورد توجه و علاقه هموطنان برای مهاجرت و اقامت می باشد. بیش از 90% مردم تاجیکستان مسلمان هستند و از نظر فرهنگی بسیار نزدیک به کشور ایران است. برای آشنایی بیشتر درباره جمعیت تاجیکستان و مردم این کشور تیم ما در موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت در ادامه این نگارش را ارائه کرده اند.
آشنایی با تاجیکستان
جمهوری تاجیکستان کشوری است که در جنوب شرقی آسیای میانه واقع شده است. قلمرو آن 143.1 هزار کیلومتر مربع است. از نظر ماهیت سطح، تاجیکستان یک کشور کوهستانی معمولی است که دارای ارتفاع مطلق از 300 تا 7495 متر است. 93٪ از قلمرو آن توسط کوهها اشغال شده است که بالاترین سیستم کوهستانی در جهان را به خود گرفته است. در شمال آن، دره فرغانه وجود دارد. در شمال غربی و در قسمت مرکزی کوهستان های ترکستان، زرافشان، هیسار آلای و در جنوب شرقی پامیرس (یکی از بلندترین قله های جهان – قله سامونی با 7495 متر).
وسعت شرق به غرب تاجیکستان 700 کیلومتر و گستره شمال به جنوب آن 350 کیلومتر است. در غرب و شمال با جمهوری ازبکستان و جمهوری قرقیزستان همسایه است. در جنوب با افغانستان و در شرق با چین مرز مشترک دارد. موقعیت جغرافیایی تاجیکستان به دلیل فاصله بسیار زیاد از اقیانوس جهانی به دو ویژگی اساسی آب و هوای آن یعنی قاره ای و خشک کمک می کند.
تاریخچه جمعیت تاجیکستان
یهودیان بخارایی از قرن 2 قبل از میلاد در این منطقه زندگی می کردند اما اکنون هیچ یک از آنها باقی نمانده است. جمعیت آلمانی در این کشور در سال 1979 نزدیک به 39000 نفر بود اما پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تقریباً از بین رفته است. حدود 1 میلیون تاجیک در خارج از کشور و در درجه اول در روسیه مشغول به کار هستند در حالی که 70% درصد جمعیت زنان در روستاها زندگی می کنند. جمعیت تاجیکستان در سال 1950 فقط 1.5 میلیون نفر بود و با رشد تولد در تاجیکستان و افزایش زاد و ولد در این کشور، جمعیت آن اکنون به 9.4 میلیون نفر رسیده است.
در نمودار زیر می توانید به خوبی تاریخچه جمعیت تاجیکستان در قرن گذشته را ببینید:
رشد جمعیت تاجیکستان
اولین سرشماری رسمی در سال 1822 در تاجیکستان انجام شد که جمعیت آن 4.3 میلیون نفر اعلام شد. از این مرحله تا دهه 1930، جمعیت با سرعت سالانه زیر 1% به آرامی رشد کرد. در طی دهه های 1930 و 40، در طی سال های جنگ جهانی دوم جمعیت تقریبا به همان میزان 1%- کاهش یافت. این کاهش جمعیت در طی دهه 60 و 70 به دلیل مهاجرت از منطقه به میزان قابل توجهی کاهش یافت زیرا مردم هم برای یافتن شغل در تلاش بودند و هم برای جلوگیری از سربازی از کشور مهاجرت می کردند.
پس از آن جمعیت تاجیکستان به صورت قابل توجهی به دلیل افزایش ازدواج در تاجیکستان و به دنبال آن افزایش تولد در تاجیکستان و نرخ باروری به ازای هر زن و همچنین افزایش مهاجرت به تاجیکستان، جمعیت این کشور رشد زیادی پیدا کرد. در جدول زیر رشد جمعیت تاجیکستان در سال های اخیر به خوبی نشان داده شده است:
سال | میزان جمعیت | رده جهانی جمعیت | رده جهانی تراکم جمعیت | تغییر سالانه |
2023 | 9,952,787 | 95 | 144 | 2.28% |
2020 | 9.537.645 | 95 | 144 | 2.32% |
2018 | 9.100.835 | 96 | 146 | 2.48% |
2017 | 8.880.268 | 96 | 148 | 2.50% |
2016 | 8.663.579 | 98 | 148 | 2.48% |
2015 | 8.454.028 | 98 | 148 | 2.35% |
2010 | 7.527.394 | 98 | 149 | 2.08% |
2005 | 6.789.321 | 98 | 149 | 1.78% |
2000 | 6.216.341 | 98 | 150 | 1.52% |
جمعیت شهرهای تاجیکستان
تاجیکستان کشوری محصور در خشکی در آسیای میانه است با چین، افغانستان، قرقیزستان و ازبکستان همسایه است. تاجیکستان کشوری بسیار کوهستانی است و بیش از نیمی از کشور تقریباً 2 مایل از سطح دریا فاصله دارد. مساحت کل تاجیکستان 55251 مایل مربع (143100 کیلومتر مربع) است. به سختی یک چهارم جمعیت تاجیکستان در مناطق شهری زندگی می کنند و شهرهای بزرگ زیادی در این کشور وجود ندارد. پایتخت و بزرگترین شهر دوشنبه است که با 750،000 نفر جمعیت و تراکم جمعیتی 6000 نفر در هر کیلومتر مربع روبرو است. تنها دو شهر دیگر در تاجیکستان با بیش از 100000 نفر جمعیت همراه با جمعیت حومه، خوجند و قرقونتپا هستند.
در جدول زیر می توانید 10 شهر پرجمعیت در تاجیکستان را مشاهده کنید:
ردیف | شهر | جمعیت |
1 | دوشنبه | 679,400 |
2 | خوجند | 144,865 |
3 | کولب | 78,786 |
4 | قرقونتپا | 65,000 |
5 | کنیبدم | 52,851 |
6 | ایستاروشان | 50,359 |
7 | وحدت | 45,693 |
8 | ایسفرا | 37,738 |
9 | تورسونزدا | 37,000 |
10 | پنجاکنت | 35,085 |
نژاد جمعیت تاجیکستان
بیشتر مردم تاجیکستان به گروه فارسی زبان تاجیکستان (9/79%) تعلق دارند ، اما جمعیت زیادی ازبک (3/15%) و روس (1%) وجود دارد که به دلیل مهاجرت تعداد آنها رو به کاهش است. روس های قومی در سال 1989، 7.6٪ از جمعیت را تشکیل می دادند که اکنون پس از جنگ داخلی تاجیکستان از 1992 تا 1997 به 1% رسیده است. پامیری های بدخشان (منطقه ای در جنوب شرقی تاجیکستان و شمال شرقی افغانستان) بخشی از تاجیک ها محسوب می شوند. (با این حال همه شهروندان کشور تاجیک نامیده می شوند.) مردم یاغنوبی در کوهستانی شمال تاجیکستان زندگی می کنند و تعداد آنها حدود 25000 نفر است. مهاجرت اجباری در قرن 20 جمعیت آنها را به طرز چشمگیری کاهش داد.
زبان رسمی این کشور تاجیکی است اما از روسی نیز به طور مکرر استفاده می شود. تاجیکستان از نرخ فقر بسیار بالایی برخوردار است، اما از نظر سواد بسیار جایگاه خوبی دارد زیرا سیستم آموزش رایگان شوروی را حفظ می کند. حدود 99.5٪ مردم خواندن و نوشتن بلدند.
پیش بینی جمعیت تاجیکستان
پیش بینی می شود تاجیکستان که در حال حاضر 9.54 میلیون نفر جمعیت دارد، برای بقیه قرن بیست و یکم با سرعت نسبتاً سریع به رشد خود ادامه دهد. طبق پیش بینی های فعلی، جمعیت تاجیکستان تا سال 2050 به 16.2 میلیون نفر و در پایان قرن به 25.33 میلیون نفر می رسد. نرخ رشد جمعیت تاجیکستان از 2019 تا 2020، %2.32 است. این حدود 216000 نفر به جمعیت افزود. نرخ باروری تاجیکستان 3.61 تولد به ازای هر زن نسبتا زیاد است. نرخ باروری بالا با وجود مهاجرت خالص منفی هر ساله به رشد جمعیت کمک می کند و جمعیت را جوان نگه می دارد.
رونق جمعیت تاجیکستان اقتصاد و منابع آن را تهدید می کند. دولت در گذشته قوانینی را برای تشویق پیشگیری از بارداری اجرا کرده است و در حالی که این امر به کاهش نرخ باروری کمک کرده است اما این کشور هنوز مسیری طولانی در پیش دارد. در جدول زیر می توانید پیش بینی جمعیت تاجیکستان را در سال های آتی مشاهده کنید:
سال | جمعیت | رده جمعیت در جهان | رده تراکم جمعیتی در جهان | تغییر سالانه |
2025 | 10.563.159 | 88 | 138 | 2.06% |
2030 | 11.557.369 | 85 | 132 | 1.81% |
2035 | 12.642.672 | 83 | 132 | 1.81% |
2040 | 13.845.882 | 82 | 123 | 1.84% |
2045 | 15.064.804 | 81 | 117 | 1.70% |
2050 | 16.208.250 | 80 | 114 | 1.47% |
2055 | 17.314.894 | 78 | 112 | 1.33% |
2060 | 18.437.130 | 78 | 105 | 1.26% |
درباره مردم تاجیکستان
منطقه ای که اکنون تاجیکستان است از زمانی که اعراب این دین را در قرن هفتم به این منطقه وارد کرده اند، عمدتاً اسلامی بوده است و در فرهنگ این کشور بسیار جای گرفته است. 96% مردم این آیین را انجام می دهند که 90.4٪ آنها سنی و 5.6٪ شیعه هستند. ارتدکس روسیه با داشتن 2.6% از جمعیت، مذهب بعدی است که بیشترین پیرو را دارد. تعداد باقیمانده یا بی دین یا دین دیگری هستند.
تاجیکستان با یک سیستم مراقبت بهداشتی توسعه نیافته و میزان فقر بالا دست و پنجه نرم می کند. امید به زندگی هنگام تولد امروز حدود 66 سال است در حالی که میزان مرگ و میر نوزادان 37 در 1000 است. تاجیکستان همچنین تنها کشوری در جهان است که فلج اطفال در حال افزایش است در سال 2010 تعداد 458 مورد تایید شده وجود دارد.
بررسی جمعیت تاجیکستان
در لیست زیر درباره جمعیت تاجیکستان اطلاعاتی ارائه شده است:
- جمعیت تاجیکستان در حال حاضر 0.12% از جمعیت جهان را تشکیل می دهد.
- تاجیکستان هم اکنون به عنوان نودوپنجمین کشور پرجمعیت جهان شناخته می شود.
- در سال 2023 میانگین سنی مردم تاجیکستان 22.9 سال است.
- نرخ امید به زندگی در میان مردان تاجیک 69.5 و زنان تاجیک 74.1 سال است.
- حدود 73% از مردم تاجیکستان در مناطق روستایی در این کشور زندگی می کنند.
امیدواریم در این مقاله به خوبی با جمعیت و مردم تاجیکستان آشنا شده باشید. چنانچه علاقه مند به مهاجرت به کشورهای آسیایی مانند مهاجرت به چین را دارید می توانید اطلاعات خود را در این باره با مطالعه مطالب ارائه شده در سایت موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت کامل کنید.